Werkgroep stromende beken
Natuurmonumenten heeft op 13 oktober 2018 een streekconferentie gehouden over het Heelsums beekdal. Op de terugkomdag (17-11-2018) zijn diverse werkgroepen opgericht, waaronder de werkgroep “Stromende Beken”. De werkgroep heeft tot doel de drooggevallen beken en sprengen in het Heelsums beekdal (Wolfhezerbeek, Papiermolenbeek en Rondeelbeek) weer zichtbaar en stromend te maken en de stroming in de Heelsumse beek in stand te houden. Als gevolg van het lage grondwater heeft veel fauna en flora in het gebied het moeilijk, de conditie van de Wodanseiken gaat door de lage grondwaterstand zienderogen achteruit. Het stromend maken van drooggevallen beken en sprengbeken mag niet leiden tot verdere verdroging van de land- en waternatuur, waardoor uitdiepen geen optie is.
Een droge sprengbeek geeft aan dat het grondwaterpeil lager ligt dan de beekbodem. Hoeveel lager is onbekend. Begin 2020 is de werkgroep op 16 locaties begonnen met meten van het grondwaterpeil. Naast de Papiermolenbeek bij het Kousenhuisje staat een oud meetpunt dat wij opnieuw gebruiken. Door koppeling van oude metingen (1967-2000) aan nieuwe metingen weten we voor het beekdal het verloop over een langere periode. Bij de Heidebrug en de Bosbrug meten we het waterniveau van de Heelsumse Beek en schatten we de afvoer.
Uit ons onderzoek blijkt onder meer dat de grondwaterstand een patroon van trage schommelingen vertoont. Sinds de jaren 60 (20e eeuw) is de grondwaterstand in droogtegevoelige delen circa 1 m gedaald, onder meer als gevolg van waterwinning door La Cabine en Wageningen (voor leidingwater) en Parenco (voor industrieel gebruik) en de aanplant van naaldhout, dat het hele jaar door verdampt, terwijl loofhout dat alleen doet als er blad aan de boom zit. De grondwaterstand is door La Cabine bij de sprengkop van de Papiermolenbeek circa 1 m lager en bij het begin van de Heelsumse beek circa 0,5 m lager. Hierdoor stroomt er minder water in de Heelsumse Beek. Als La Cabine 10% minder grondwater zou oppompen, neemt de afvoer door de Heelsumse Beek ongeveer een factor 5 toe. Huishoudens zijn de grootste afnemer van leidingwater. Maar een klein deel daarvan wordt gebruikt om te drinken, Het overige gebruik van leidingwater kan en moet in de toekomst anders. De sprengbeken westelijk van de Wolfhezerweg zullen weer stromen bij een 0,6 à 0,8 m hogere grondwaterstand, terwijl bij een verhoging van de grondwaterstand met 1 à 1,3 m er in de lagere delen van de Wolfhezer heide weer vochtige en natte heide ontstaat. Een hoger grondwaterpeil bereik je door minder grondwater op te pompen (La Cabine/Parenco), de verdamping door naaldhout te verminderen (van naaldhout naar loofhout) en/of extra water aan te voeren (infiltratie). Maar, … ook thuis kunnen we onze bijdrage leveren door minder kraanwater voor andere doeleinden dan drinken te gebruiken.
Het onderzoeksrapport over 2,5 jaar meten is op 3 april 2023 aangeboden aan Natuurmonumenten, het Waterschap Vallei en Veluwe en de provincie Gelderland.
Vul gegevens in om het rapport te kunnen downloaden
We willen graag weten, wie het rapport heeft. Uiteraard gaan we zorgvuldig met de gegevens om en worden deze niet aan derden verstrekt.
Na invullen zie je de downloadlink.
Hartelijk dank