Het Renkums veer

Tegenwoordig rij je met 100 km/ uur over de snelweg over de rivier bij Renkum. Maar tot 1972 kon je alleen met het veerpont over de rivier heen en weer.
Sinds 2015 is het veer opnieuw in de vaart genomen als voet- en fietsveer door Uit®waarde, het recreatieschap wat onder andere pontjes heeft op de Waal, Maas, Linge en Neder Rijn/Lek. Tussen de Parenco, papierfabriek, en de Jufferswaard in ligt nu de loopbrug naar het voet- en fietsveer tussen Renkum en Heteren. Het pontje kan per keer 12 wandelaars en fietsers overzetten. Het wordt bemand door vrijwilligers en is elektrisch aangedreven.

Fiets-/voetveer Renkum – Heteren - Renkum leeft
Klik op het kaartje voor een vergroting
Data by OpenStreetMap.org contributors under CC BY-SA 2.0 license
Renkums Voet- en fietsveer 2018 (Karel Noy)
Renkums Voet- en fietsveer vanaf 2015 in de vaart (Karel Noy)

Vaarschema: https://www.uiterwaarde.nl/pontjes/renkum-heteren/

Tot 1973 was er een autoveer die de verbinding Renkum –  Heteren verzorgde. Dit was dit de enige verbinding tussen Heteren en Renkum.

Renkums veer 1970
Renkums veer ca 1970 Collectie Eefje van Brakel

Na de opening van de verkeersbrug (A50) over de Rijn in 1972 bij Heteren liep de klandizie voor de pont snel terug en was de pont niet langer rendabel en is uit de vaart genomen.

Het autoveer was een gierpont.

Een gierpont is met een kabel bevestigd aan een punt in het midden van de rivier op de bodem. Door het schip schuin op de stroming te draaien, zal de boot door de stroming de overkant bereiken. Voor een snelle oversteek heeft de pont later ter ondersteuning een dieselmotor gekregen.

Historie van het Renkums veer

Het bestaan van het Renkums veer is voor het eerst benoemd in een pachtfactuur aan de familie Lippits in 1709 die het veer exploiteerde tot 1837.

In 1837 is het veer verkocht aan de burgemeester van Heteren Steven Roets die het in 1842 weer verkocht aan Jan Boll, timmerman uit Renkum.
Jan Boll heeft de Veerweg, de veerstoep en de losplaats aan de Rijn aangelegd en aansluitend een grotere pont in de vaart gebracht waarmee ook paard, wagens en vee naast passagiers over te zetten zijn. Door vererving kwam de pont in 1887 in eigendom van Gerhard van den Bergh en zijn familie die de exploitatie verpachtten.

In vroeger tijden stond op de veerstoep een bel om de pont te roepen als hij aan de overkant was. Ook was er een waterpomp voor de veerman en voor de reizigers om hun dorst te lessen.

In 1944 zijn de kabels van de pont doorgeknipt en is de pont afgedreven naar Rhenen waar hij later is teruggevonden onder de vernielde spoorbrug. De reserve pont werd toen ook afgezonken in de haven van Van Gelder Papier.

In 1945 is de pont als autoveer opnieuw in de vaart
genomen. Van 1945 tot 1972 was Toon Niels de
veerman.

Tot aan het uit de vaart nemen van de pont in 1973 is in het veerhuis door de ouden van dagen uit Renkum dagelijks gekaart.





Bloesembedevaart

De drukste dag van het jaar voor de pont was de dag in Mei van de bloesembedenvaart gelopen vanuit de Mariakerk in Renkum en bezocht door veel mensen uit de Betuwe.

Bedevaart Renkum, foto Heemkunde Renkum
De aankomst van de Betuwse bloesemprocessie met het veer over de Nederrijn, ca. 1935.
Bron: https://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/gallery/620/587

Rijnzwembad

Naast de veerstoep van het autoveer in Renkum lag voorheen het Rijnzwembad, een stalen kooi in de Rijn waarin  men veilig kon zwemmen. Aan de kooi was een loopbrug en een plankier vastgemaakt waarop kleedhokken stonden.

Tijdlijn historie Renkums veer

1709

eerste geschriften over pacht voor het Renkums veer betaald door de familie Lippits aan de graaf van Bergh uit ’s Heerenberg

1789

koop van het veer door 5 kinderen Lippits de veerschuyt is in deze tijd vervangen door een veeraak en doet dienst als voetveer

1837

verkoop van het veer, veerhuis en gronden aan Steven Roets – burgemeester van Heteren

1842

verkoop van de gronden, veerhuis en het veer aan Jan Boll – timmerman in Renkum

1868

concessie verleend aan Jan Boll voor een pontveer, er werd een houten gierpont in de vaart genomen die naast personen ook karren en rijtuigen overzet. vanaf de Dorpsstraat in Renkum werd een pad aangelegd naar het veer in de Rijn, de Veerweg. de oorspronkelijke Veerweg liep van modezaak Zent’s aan de Dorpsstraat naar de Rijn en samen met de oorspronkelijke veerstoep liggen ze nu op het terrein van Parenco.

1872

aan kop van de Veerweg komt er een losplaats met kraan, pakhuis en woonhuis van de veerman.

1887

door vererving wordt de pont eigendom van Gerhard van den Bergh.

1903

brand in het woonhuis en pakhuis bij het veer, herbouw in datzelfde jaar.

1911

start van de bouw van de papierfabriek Renkum II door Van Gelder.

1912

veerhuis aan de Heterense kant afgebrand, met de gerecupereerde stenen werd op dezelfde plek een herenhuis  gebouwd.

1920

grotere pont met stalen Kiel in de vaart genomen, gebouwd in Wageningen

1935

nog grotere pont afkomstig uit Zaltbommel, daar overbodig geworden na opening Waalbrug.

1944

kabels van de pont doorgesneden waardoor de pont afgedreven is naar Rhenen en werd teruggevonden onder de vernielde spoorbrug de reserve pont bleek te zijn afgezonken in de haven van Van Gelder Papier

1945

reparatie van de pont bij de Arnhemse Stoomsleephelling en opnieuw in de vaart genomen met tot 1973 als veerman Toon Niels

1963

in de strenge winter was de Rijn enkele weken dichtgevroren en was er een pad over het ijs gemaakt tussen Renkum en Heteren.

1973

pont uit de vaart. Vanwege de opening van de brug over de Rijn bij Heteren 1972 was de klandizie dusdanig teruggelopen dat het veer niet langer rendabel was.

1975

Renkumse pont verkocht aan Rijkswaterstaat.

2015

Voet- en fietsveer in gebruik genomen met vooral een toeristisch en recreatief karakter.

Bronnen

  • de “Echo’s van de zes dorpen”
  • Info Historisch Genootschap Redichem 
  • Bibliotheek Renkum en Oosterbeek

Plaats een reactie