Boomschuim - Heelsums Beekdal

Boomschuim is in het Beekdal te vinden als het na een droge periode weer regent, ook bij heftige regenval na nachtvorst.
Het ziet eruit alsof er een shampoofles was leeggespoten, er verzamelt zich een schuimlaagje aan de voet van de boom.

Het ontstaat als regenwater van de stam afstroomt en onderweg allerlei stoffen opneemt, waaronder saponine, een zeepachtige stof waarmee de boom zich beschermt tegen insecten. Als de stof in aanraking komt met water tijdens een regenbui, krijg je schuim.

Ook te vinden na nachtvorst met overdag een temperatuur boven nul en hevige regenval.

Boomschuim is een vreemd goedje. Je ziet het alleen bij langdurige regen. de stam moet dagen kleddernat zijn en het water voortdurend stromen. Er vormen zich dan slierten schuim die zich onderaan de boomvoet ophopen.

Boomschuim ontstaat uit dode boomalgen en dan vooral van de soort Pleurococcus vulgaris. Boomalgen zijn eencellig, je kunt ze met het blote oog niet zien. Ze geven een blauw groene kleur aan de stam en veroorzaken groene strepen op je kleding als je door een nat bos loopt. De groene aanslag op witte muren en tegels wordt ook veroorzaakt door deze algen.

De meeste algen houden van water en zoeken in het bos de vochtigste plekjes op, zoals de regenzijde en de onderkant van de stam.
Boomalgen hebben een extra dikke celwand die ze beschermt tegen uitdrogen. In een periode van droogte sterven toch de nodige algen af en dan komt de celinhoud vrij. Dit bestaat vooral uit eiwitten wat ook verdroogt bij droogte.
Bij langdurige regen nemen de eiwitten weer vocht op en spoelen uiteindelijk naar beneden. Het eiwit wordt dan als het ware ‘geklopt’ en er ontstaat schuim.

Insecten, zoals bijvoorbeeld het lieveheersbeestje, weten er wel raad mee, komen af op de suiker, die ook in de boomsappen zit.

Er gebeurt echter nog meer. Een boom beschermt zicht tegen insectenvraat op de stam door bepaalde stoffen, saponinen, af te scheiden. Dat zijn bittere, scherp smakende stoffen. Ze worden ook wel zeepstoffen genoemd.
De saponinen perst de boom constant naar buiten zodat insecten het vol walging af laten weten.
Komen de saponinen in aanraking met water en lucht dan vormen ze schuim.

Hoe langer het regent hoe meer schuim er ontstaat uit de mix van eiwitten en saponinen onder aan de voet van de boom.
Daarna is het afgelopen want dan is de boom schoongespoeld en eiwitvrij.

Boomschuim in het beekdal: